Edukacja finansowa - ile Polacy wiedzą o cyberbezpieczeństwie i pożyczkach?

Polacy dobrze oceniają swoją edukację finansową

Blisko połowa Polaków uznaje swoją wiedzę na temat finansów za zadowalającą. W badaniu przeprowadzonym w marcu przez instytut badawczy IBRIS w ten sposób odpowiedziało 45 proc. ankietowanych. Dane zostały zebrane w raporcie “Poziom edukacji finansowej Polaków 2018”. Wyniki ankiety przedstawił Warszawski Instytut Bankowości podczas Kongresu Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości.

Jedynie niewielka część respondentów, bo 17,4 proc., przyznała, że ich znajomość zagadnień związanych z oszczędzaniem, kredytami czy emeryturami jest niewystarczająca. Co ciekawe, bardziej krytyczne wobec siebie są kobiety. Na niedostateczny poziom finansowej świadomości narzeka 21 proc. pań.

Czy w związku z całkiem niezłą oceną swoich kompetencji w pełni rozumiemy język, jakim komunikują się z nami banki? Otóż 63 proc. badanych wskazało, że przydałoby się go uprościć. Co ciekawe same banki zauważają potrzebę podniesienia poziomu kształcenia w zakresie oszczędzania i zarządzania pieniędzmi i 82 proc. przedstawicieli sektora twierdzi, że banki powinny aktywnie włączyć się w finansowe edukowanie Polaków.

Świadomość finansowa - z czym wiąże się ocena jej poziomu?

Raport zaprezentowany przez Warszawski Instytut Bankowości pokazuje, że w ocenie poziomu edukacji finansowej znaczenie ma nie tylko płeć. Mniej pewnie w tym obszarze czują się również mieszkańcy wsi. Dużą wiedzę deklaruje jedynie 38 proc. osób z terenów wiejskich.

Poziom świadomości finansowej powiązany jest również z zarobkami. Wiedza rośnie wraz z comiesięcznymi wpływami na konto. Najpewniej czują się ankietowani, którzy otrzymują pensje wyższe niż 5 tys. zł netto. Dobrą notę wystawiło sobie aż 72 proc. badanych. Z kolei, wśród tych, co zarabiają między 3 a 4 tys. netto, za należycie wyedukowanych uznaje się 67 proc osób.

Również wiek różnicuje naszą ocenę poziomu wiedzy. Wśród seniorów widać dużą niepewność w kwestiach finansowych. W tym obszarze sprawnie porusza się jedynie 19 proc. starszych osób, co może tłumaczyć ich podatność na finansowe oszustwa. Jednak respondenci między 18 i 29 rokiem życia też nie wypadli najlepiej. W tej grupie wiekowej swoją edukację finansową dobrze oceniło 30 proc. odpowiadających. Zdecydowanie największy poziom wiedzy mają ankietowani z przedziału 30-39 lat - 58 proc. osób w tym wieku nie widzi braków we własnej edukacji.

Co bardzo istotne, Polacy zdają sobie sprawę, że posiadanie wysokich kompetencji finansowych niesie ze sobą wiele korzyści. 49 proc. rodaków uważa, że dobra edukacja pozwala uniknąć spirali zadłużenia, czy uchronić się przed wyłudzeniem kredytu. Umiejętność zarządzania pieniędzmi pozwala też lepiej gospodarować budżetem. Niestety według Barometru Provident aż 40 proc. Polaków wciąż nie planuje swoich wydatków.

Edukacja finansowa młodych - deklaracje vs. rzeczywistość

Badanie przeprowadzone przez instytut IBRIS nie sprawdzało kompetencji finansowych Polaków w praktyce. Dało jednak odpowiedź na nastroje w społeczeństwie. Innego rodzaju sondę przeprowadził BIG InfoMonitor^[1]. Jego wyniki pozwalają częściową skonfrontować deklaracje rodaków z rzeczywistą aktywnością na rynku finansowym.

Okazuje się, że udział osób z przeterminowanymi o ponad 90 dni kredytami w grupie 18-24 latków wzrósł od 2007 roku z 5,3 proc. do 12,1 proc. To zdecydowanie więcej niż w innych grupach. Również wśród 25-34 latków odnotowano wyraźny wzrost liczby niesolidnych kredytobiorców z 7,8 proc. do 9 proc. Jak podkreślają przedstawiciele Biura, te dwie grupy wiekowe wyróżniają się negatywnie na tle pozostałych. Choć wydawać by się mogło, że poważniejsze problemy z regulowaniem długów będą mieli seniorzy. Oni w końcu w świecie finansów czują się najgorzej.

Obszary największych braków w wiedzy

Nie we wszystkich aspektach wiedzy o finansach czujemy się równie mocni. Najchętniej (37,8 proc. badanych) przyznajemy się do niedostatków w wiedzy o cyberzagrożeniach i cyberbezpieczeństwie. Ten temat jest sporym wyzwaniem nie tylko dla konsumentów, również instytucje finansowe zauważają konieczność wzmożonej obrony przed cyberatakami. Pracują też nad podniesieniem kompetencji swoich pracowników w obszarze cyfrowego bezpieczeństwa.

Nie mamy też dostatecznej wiedzy o polskim systemie podatkowym. 35,3 proc. badanych przyznaje, że niekoniecznie orientuje się, czym jest kwota wolna od podatku i z jakich ulg mogliby skorzystać. Dla 29,2 proc. Polaków również kredyty, czy pożyczki i chwilówki online są niewystarczająco zgłębionym tematem.

Co trzeba wiedzieć przed zaciągnięciem pożyczki?

W obiegowej opinii wciąż krąży wiele mitów na temat sektora pożyczkowego. Zanim zaciągniemy dług, nieważne czy w banku, czy w firmie pozabankowej, powinniśmy zdobyć chociaż podstawową wiedzę na temat tych produktów finansowych.

Przede wszystkim należy zwracać uwagę na całkowity koszt pożyczki. Obliczyć go pomoże kalkulator RRSO. Są one dostępne na stronach internetowych praktycznie każdego pożyczko- i kredytodawcy. Niezwykle istotną kwestią jest też wyraźne zaznaczenie w kalendarzu terminu spłaty zadłużenia. Wiele firm pożyczkowych oferuje darmowe chwilówki. Jednak, żeby z nich skorzystać, musimy oddać pieniądze na czas. W innym wypadku zostaną nam naliczone standardowe opłaty związane z taką pożyczką. Pamiętajmy też o jednej podstawowej zasadzie. Zawsze czytamy umowę przed jej podpisaniem. Niestety według badania Provident Polska, aż 17 proc. Polaków nie korzysta z tego przysługującego im prawa, co często prowadzi do nieprzyjemnych konsekwencji.

^{[1] Życie finansowe młodych Polaków - badanie zrealizowane przez Stowarzyszenie Program Wsparcia Zadłużonych we współpracy z BIG InfoMonitor}