Praca dla emeryta - trudne finanse osób starszych

Wiek emerytalny w Polsce

Przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości obiecali obniżenie wieku emerytalnego. Wiele osób sceptycznie podchodziło do danego przez nich słowa, nie wierząc, że zapewnienia mogą zostać zrealizowane. Rząd zaakceptował projekt i od października 2017 roku kobiety mogą przejść na emeryturę po ukończeniu 60 roku życia, a mężczyźni - 65^[1]. Jeszcze do niedawna PO-PSL chciało stopniowo wyrównywać wiek emerytalny, aby w końcu przedstawiciele obu płci byli uprawnieni do emerytur w wieku 67 lat. Tak się nie stało, przywrócono poprzednie przepisy.

Ile wynosi minimalna emerytura w Polsce? Również w tym roku, a dokładniej w marcu, wprowadzono nowe regulacje, dotyczące najniższej emerytury w wysokości 1000 zł brutto. Po przeliczeniu to około 853 zł netto. Nie ma się co oszukiwać - chociaż wysokość świadczenia podniesiono, nadal jest to głodowa emerytura. Tym bardziej, że za taką kwotę musi przeżyć znaczna część seniorów, a aż 73 procent z nich jest samotna i nie ma z kim dzielić swoich trosk^[2].

Waloryzacja emerytur w 2018 roku oraz inne zmiany w świadczeniu

Niższy wiek osób uprawnionych do korzystania ze świadczeń emerytalnych oraz wyższa kwota minimalnej emerytury to nie jedyne wprowadzone w tym roku nowości. Jakie przekształcenia w emeryturach w 2017 roku powinny jeszcze zwracać naszą uwagę? Przede wszystkim planowana waloryzacja emerytur 2018. Wysokość świadczenia i podstawa jego wymiaru do dnia 1 marca każdego roku, zostają pomnożone przez wskaźnik waloryzacji, co zwiększa kwotę do wypłaty. W 2017 roku minimalną gwarantowaną podwyżką było 10 zł. W 2018 roku świadczenia mają być zwiększone o 2,7 procent, a zatem najniższa emerytura będzie wynosić nie 1000, ale 1027 zł brutto. Wysokość przeciętnej emerytury z kolei podniesie się z 2163,59 zł do 2222,01 zł brutto. Są to założenia wstępne, na dokładną wielkość wskaźnika waloryzacji należy poczekać do lutego 2018 roku.

Co z obiecanym zasiłkiem 500+ dla emerytów? Chociaż pojawiły się propozycje programów wspierających seniorów, na razie nie widać efektów ich działań. Rozpatrzenie wspomnianego zasiłku zostało odłożone w czasie. Decyzje co do jego realizacji będą podejmowane dopiero na wiosnę nadchodzącego roku.

Emerytury poniżej minimalnej krajowej

Niska kwota minimalnej emerytury nie jest jedynym problemem Polaków. Wielu z nich nie otrzymuje nawet najniższej kwoty świadczenia gwarantowanego przez państwo, ponieważ nie spełnia warunków odpowiedniego stażu pracy. Kobiety muszą udowodnić 20-letnie, a mężczyźni - 25-letnie okresy składkowe i nieskładkowe. Jeżeli tego nie zrobią, nie otrzymają prawa do wypłacania emerytury w wysokości 1000 zł.

Praca na czarno, zatrudnienie na umowę o dzieło, długie bezrobocie, przedłużające się choroby mogą sprawić, że zabraknie nam stażu koniecznego do przyznania świadczenia. Wówczas dochodzi do absurdalnych sytuacji, kiedy emeryt otrzymuje kilkadziesiąt złotych, a nawet kilkadziesiąt groszy świadczenia. Utrzymanie za takie pieniądze nie jest możliwe. To za mało, żeby egzystować nawet w najgorszych warunkach. Brak środków na opłaty i życie może w końcu sprawić, że komornik zabierze nasze mienie, o ile jakiekolwiek jeszcze mieć będziemy.

Praca na emeryturze - czy emeryci jej szukają?

W związku ze zmianami w prawie, 1 października 2017 roku aż 410 tysięcy osób otrzymało uprawnienia emerytalne. 377 tysięcy seniorów zdecydowało się z nich skorzystać. Do 8 grudnia decyzje otrzymało już 364,4 tysięcy wnioskujących. 295 tys. osób wnoszących o emeryturę uzyskało pozytywną odpowiedź (dane z 12 grudnia 2017 r.). Jak się przekonują, wysokość emerytury nie napawa optymizmem, dlatego seniorzy chcieliby dorobić do emerytury. Jednak według danych Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia, niewiele osób faktycznie podpisuje umowę o pracę. Być może wynika to z faktu krótkiego czasu od przyznania decyzji emerytalnych. Część z nich może mieć również problemy zdrowotne albo nie pracować już od dłuższego czasu, stąd tak naprawdę jakiekolwiek świadczenie jest dla nich pomocą.

Większość emerytów szuka zatrudnienia przez agencje pracy tymczasowej. Dużo łatwiejsze byłoby dla nich szukanie pracy w sieci. Ale czy na pewno nowoczesne usługi finansowe są dla nich prostsze? Wyniki badań nie są w tej kwestii optymistyczne. Aż trzy czwarte osób powyżej 65 roku życia jest wykluczona cyfrowo^[3]. Dla pokolenia silver generation, kluczowym sprzętem nie jest telefon czy laptop podłączony do sieci - ale wciąż - telewizor i radio^[4].

Ile może dorobić emeryt, aby żyć godnie?

Przepisy prawa dokładnie ustalają, ile może dorobić emeryt. Jeżeli osiągnął ustalony wiek, jego dodatkowa pensja nie podlega żadnym ograniczeniom. W pozostałych przypadkach, ZUS będzie musiał zawiesić emeryturę albo ją zmniejszyć. Limity ustala się, biorąc pod uwagę przeciętne wynagrodzenie.

Emeryci między 1 grudnia 2017 r. a 28 grudnia 2017 r., mogą dorobić miesięcznie:

• do 2979 zł brutto bez zmniejszania świadczenia,
• od 2979 zł do 5532,30 zł brutto ze zmniejszeniem świadczenia,
• powyżej 5532,30 zł brutto z zawieszeniem świadczenia.

Czy chcemy pracować? W teorii na pewno. Aż 54 procent Polaków z prawem do emerytury chce pozostać na rynku pracy^[5]. Najczęstszą motywacją jest właśnie chęć dorobienia (23 procent badanych) albo dążenie do podniesienia świadczenia (13 procent badanych). Każdy rok pracy to o 8 procent wyższa emerytura. Zrezygnować z aktywności zawodowej planuje 28 procent ankietowanych. Ile z nich faktycznie będzie nadal pełnić obowiązki służbowe, tego przewidzieć nie można.

Dorabianie nie jest jedynym sposobem na realizację planów, do których potrzebujemy gotówki. Możemy też wziąć pożyczkę, dostępną dla każdego, także dla osób starszych, ale o tym za chwilę.

Coraz większe zadłużenie osób starszych

Niestety, mimo chęci, nie wszyscy seniorzy mają szansę dorobić do emerytury. Z wiekiem coraz częściej cierpimy na problemy ze zdrowiem albo nie możemy znaleźć zajęcia odpowiadającego naszym umiejętnościom. Ponadto, w tym wieku mało osób lubi i potrafi posługiwać się nowoczesnymi urządzeniami elektronicznymi, a to również wyklucza z możliwości podjęcia konkretnych stanowisk.

Wniosek z tego taki, że o odpowiednią emeryturę powinniśmy zadbać już na początku swojej ścieżki zawodowej. Systematycznie oszczędzając i budując swoją przyszłość finansową na kilku frontach, mamy większe szanse na godne życie jako senior. A co najważniejsze - bez konieczności szukania dodatkowego zarobku, który zapewnia możliwość samodzielnego utrzymania. Ale czy faktycznie myślimy o starości i odkładamy pieniądze na okres emerytalny?

Oszczędzanie na emeryturę nie jest popularne

Chociaż wiemy, że emerytury rzadko wystarczają na godne życie, niewiele robimy, aby to zmienić. Według danych Pracowni Badań Społecznych, jedynie 21 procent Polaków podejmuje działania związane z oszczędzaniem na przyszłą emeryturę. 45 procent badanych woli mieć wyższe wynagrodzenie. 68 procent ankietowanych z kolei chciałoby zainwestować w III filar, tylko pod warunkiem, że będą mieć w tym pomoc państwa albo pracodawcy. Jedno jest pewne - jeśli nie podejmiemy żadnych kroków, po ukończeniu 60 roku życia dołączymy do seniorów, którzy oceniają swoją sytuację finansową jako złą albo bardzo złą. Wiedząc, że prognozy dotyczące oszczędzania nie są optymistyczne, powinniśmy korzystać z dostępnych instrumentów. To chociażby IKE i IKZE, czyli konta emerytalne pozwalające gromadzić dodatkowe środki. Wpłaty są elastyczne, a dodatkowo możemy liczyć na ulgi podatkowe. 

Warto zacząć odkładać, póki mamy na to czas. Tak długo jak jesteśmy młodzi, rzadko myślimy o starości - a ona prędzej czy później nadejdzie. Lepiej zadbać o swoją przyszłość finansową, niż później martwić się, czy za nasze (czytaj rodziców) długi, będą odpowiadać dzieci.

Pożyczka dla emeryta

Sytuację finansową emeryta może poprawić szybka pożyczka. To zastrzyk finansowy, udzielany przez instytucje działające w sektorze pozabankowym. Oferują zarówno pożyczki online, jak i pożyczki domowe (np. Provident), jeśli komputerowe umiejętności są seniorom obce. Pozwalają otrzymać od kilkuset do nawet kilku czy kilkunastu tysięcy zł, zależnie od tego, jakie są potrzeby osoby 60+.

Gdzie szukać ofert pożyczek dla emeryta? Instytucje pozabankowe uwzględniają emeryturę, dlatego nie trzeba się obawiać, że aplikacja o wsparcie finansowe zostanie odrzucona. Najłatwiej będzie pożyczyć mniejszą kwotę i bez trudu ją spłacić, znajdując ciekawe propozycje w rankingach chwilówek dla najstarszych. Można również korzystać z pożyczek ratalnych, pamiętając aby wielkość zobowiązania nie przekroczyła naszych możliwości finansowych. Przy minimalnej emeryturze lepiej jest zastanowić się nad każdym wydatkiem, niż później go żałować.

^{[1] Zmiany w przepisach emerytalnych od 1 października 2017 r., http://www.zus.pl/baza-wiedzy/biezace-wyjasnienia-komorek-merytorycznych/swiadczenia/-/publisher/details/1/zmiany-w-przepisach-emerytalnych-od-1-pazdziernika-2017-r_/1566586
[2] Dane Funduszu Hipotecznego DOM, 2017 rok
[3] CBOS, badanie “Korzystanie z internetu”, 2017 rok, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_049_17.PDF
[4] GfK, badanie Silver Generation, 2016 rok
[5] Dane Work Service, 2017 rok}