Odpowiedzialność dzieci za długi rodziców - kto spłaci zobowiązanie?

Coraz większe zadłużenie Polaków

Nadmierne zadłużenie to problem, który może spotkać i spotyka wielu z nas. Nowoczesne usługi finansowe zachęcają, aby z nich korzystać, ale nie zawsze robimy to z głową. Jak się okazuje, na koniec 2016 roku długi mieszkańców naszego kraju wynosiły aż 32,5 mld zł. W porównaniu do poprzedniego roku - wzrosły o 27 procent^[1]. Dotyczą nie tylko zadłużenia w instytucjach pozabankowych, ale również niespłaconych kredytów czy nieuregulowanych rachunków za prąd, telewizję, gaz itp. Nie zawsze dobrze szacujemy swoje zdolności finansowe, z tego względu prędzej czy później pojawiają się problemy z płynnością budżetu.

Ale jak wyjść z długów, które spędzają sen z powiek i zupełnie burzą poczucie bezpieczeństwa? Ludzie, których dzieci wyfrunęły już z domu, często liczą na ich pomoc. Synowie i córki zazwyczaj nie odmawiają wsparcia, choćby ze zwykłego poczucia odpowiedzialności za bliską osobę. Lecz czy długi rodziców przechodzą na dzieci? Co mówi na ten temat prawo? Czy trzeba obawiać się każdego zobowiązania, którego dopuszczają się nasi bliscy?

Czy długi rodziców przechodzą na dzieci?

Wierzyciele nie mają żadnych podstaw, aby żądać spłaty długów od pełnoletnich dzieci dłużników. Nie istnieje tutaj wspólnota majątkowa, tak jak w przypadku małżonków, którzy nie ustanowią intercyzy. Mąż i żona odpowiadają za poczynania finansowe partnera, od dzieci nie można egzekwować zaległości. Dlatego żądanie uregulowania szybkiej pożyczki od córki czy syna nie jest legalne. Za swoje decyzje odpowiadamy samodzielnie. Z tego względu starajmy się nie dopuszczać do sytuacji, kiedy narastające zadłużenie zacznie przyprawiać nas o szybsze bicie serca. Prawo co do zasady nie pociąga dzieci do odpowiedzialności, ale od każdej reguły są wyjątki.

Kiedy dzieci odpowiadają za długi rodziców?

W jakich okolicznościach wobec tego dzieci są zobowiązane wziąć odpowiedzialność za długi rodziców? Należy wspomnieć o dwóch sytuacjach:

• poręczenie pożyczki rodziców - decydując się na poręczenie zobowiązania, świadomie bierzemy na siebie obowiązek spłaty długu, jeżeli osoba, która go zaciągnęła, nie będzie w stanie tego zrobić. Z tego względu nie możemy mieć pretensji do nikogo, poza samym sobą. Choć nie spodziewaliśmy się, że pożyczka spadnie na nasze barki, stając się czyimś żyrantem, zawsze trzeba brać taką ewentualność pod uwagę,
• nieświadome przejęcie długu rodziców - można też nieświadomie przejąć dług wraz z otrzymaniem wartościowego elementu pochodzącego z zadłużonego majątku. Jeśli wierzyciel uzna, że darowizna zaszkodziła płynnemu ściąganiu należności, może dochodzić roszczeń z otrzymanej przez dziecko darowizny.

Czy są jeszcze inne okoliczności, w których długi rodziców mogą stać się naszym problemem? Podpisana przez rodziców umowa pożyczki staje się dla nas istotnym dokumentem w przypadku ich śmierci.

Długi rodziców po śmierci

W chwili śmierci rodziców dzieci stają się spadkobiercami - nie tylko ich majątku, również ich długów. Rezygnacja z pożyczki,  którą zaciągnęli rodzice, nie jest wówczas możliwa. Zgodnie z przepisami prawa, wierzyciele mają otwartą drogę do dochodzenia wierzytelności od spadkobierców, którzy przejmują wszystkie obowiązki zmarłego dłużnika.

Jak nie odpowiadać za długi rodziców po ich śmierci? Każdy czasami podejmuje błędne decyzje. Nie zawsze bierzemy pożyczki dopasowane do naszych możliwości finansowych. Jeśli taki problem dotyczył naszych rodziców, a teraz to my musimy zaspokoić żądania wierzyciela, mamy szansę uniknąć odpowiedzialności. W tym celu musimy podjąć decyzję czy odrzucamy spadek, ponieważ długi są zbyt wysokie i nie mamy możliwości, aby je spłacić, czy przyjmujemy cały spadek. Na ten krok powinniśmy się zdecydować jedynie pod warunkiem, że po spłaceniu wierzytelności jeszcze pozostanie jakiś majątek, którym będziemy mogli rozporządzać. Pamiętajmy, że na złożenie oświadczenia mamy tylko sześć miesięcy. Po upływie tego czasu automatycznie przejmujemy spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Odrzucając go, zostajemy wyłączeni z dziedziczenia, a majątek wraz z długami przechodzi na kolejnych spadkobierców.

Pożyczka na zadłużenie rozwiązaniem problemów?

Pożyczki nie zawsze muszą szkodzić. Brane odpowiedzialnie, zwiększają nasze możliwości finansowe i pozwalają na zakupy, na które bez nich nie moglibyśmy sobie pozwolić. Wsparcie instytucji pozabankowych może się okazać także bardzo pomocne, kiedy kondycja naszego budżetu jest bardzo słaba. Pożyczki przy zadłużeniu są skierowane do osób, które nie mają pozytywnej historii kredytowej. Pożyczkodawca będzie jednak żądał innego zabezpieczenie naszego zobowiązania. Jakiego?

Formą niestandardowych pożyczek jest pożyczka pod zastaw albo pożyczka z poręczycielem. Dogodne rozwiązania przygotowane z myślą o różnych potrzebach klientów sprawiają, że można znaleźć wyjście nawet z trudnych problemów finansowych. Jeśli mimo wszystko nie chcemy zaciągać kolejnego zobowiązania, możemy pomyśleć nad refinansowaniem pożyczki. Refinansowanie polega na przekazaniu zobowiązania innemu pożyczkodawcy. Spłaci on nasze zadłużenie, dzięki temu my otrzymamy więcej czasu, aby uregulować należności.

Zawsze pożyczaj rozsądnie

Tarapaty finansowe? Staramy się ich unikać. Nie zawsze nam się to udaje, niezależnie od tego, ile mamy lat. Pożyczki są dla każdego, dlatego zarówno młodzi, jak i starsi powinni pamiętać o pożyczaniu z głową. Co to oznacza? Trzymajmy się kilku prostych zasad, czyli:

• rozsądnie wybierajmy instytucje pozabankowe, w których zamierzamy starać się o pożyczkę,
• poznajmy wszystkie koszty, jakie wiążą się z daną pożyczką, włączając w to opłaty związane z prowizją i rozpatrzeniem wniosku,
• dowiedzmy się, czy będziemy mieć możliwość wcześniejszej spłaty zobowiązania albo przedłużenia okresu kredytowania,
• dokładnie czytajmy dokumenty, które podpisujemy,
• w terminie spłacajmy raty, jednocześnie budując pozytywną historię kredytową.

Możemy też posłużyć się rankingami pożyczek, aby w prosty sposób znaleźć warte uwagi oferty. Z taką pomocą na pewno nie podejmiemy błędnych decyzji.

[1]  Dane Krajowego Rejestru Długów, 2016 rok