Czy można wyczyścić BIK? Sprawdź jak działa usuwanie danych

W jakich sytuacjach jest możliwe usunięcie wpisu w BIK?

Wpisu w BIK (Biurze Informacji Kredytowej) nie można usunąć, jeśli mamy aktywny bądź niespłacony prawidłowo kredyt. Wynika to z art 105a ust. 3 ustawy o prawie bankowym. Nie ma tu znaczenia RODO czy inne ustawy. Wystarczy, że opóźnienie w spłacie ma powyżej 60 dni i zostaliśmy poinformowani o zamiarze wpisania nas do BIK na 30 dni przed dokonaniem wpisu. Niestety, nie ma dolnej granicy kwoty, za jaką można trafić do BIK.

Od powstałego w ten sposób wpisu do BIK nie ma odwołania. Jest ostateczny i nieodwracalny. To jeszcze nie znaczy, że wszystkie dane w BIK są przechowywane raz i na zawsze.

Dlatego oferty ‘czyszczenia BIK’ to zazwyczaj po prostu naciąganie klientów na pieniądze przez kancelarie prawne lub jeszcze bardziej podejrzane instytucje. Istnieje kilka przypadków, kiedy dane ulegają zatarciu lub można je usunąć. Dane z BIK można wykreślić w następujących sytuacjach:

1. Od momentu spłaty ‘złego’ kredytu minęło 5 lat. BIK powinien w takiej sytuacji automatycznie usunąć wpis, jeśli cofnęliśmy wcześniej zgodę na przetwarzanie danych.
2. Twój kredyt został prawidłowo spłacony i wyraziłeś wcześniej zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez instytucję (przechowywanie tzw. pozytywnej informacji kredytowej), ale zmieniłeś zdanie i chcesz ją wycofać.
3. Wpis powstał na wskutek błędu i podaje nieprawdziwe informacje.

Jak widać żadna z nich nie obejmuje aktywnego długu lub aktualnie spłacanej pożyczki czy kredytu. Ponadto BIK gromadzi dane nawet o przedawnionych zobowiązań. Pomimo że wierzyciel nie może dochodzić przedawnionych długów na drodze prawnej, to ma prawo informować o nich zainteresowanych - czyli przykładowo BIK. Taki wpis może usunąć dopiero prawidłowa spłata i czas 5 lat. Inną kwestią jest jak wiekowe długi biorą pod uwagę instytucje finansowe - tego nie sposób przewidzieć. Być może przykładowo dług sprzed 10 lat nie stanowi żadnej przeszkody dla banków.

Inny sposób na usunięcie danych z BIK

Istnieje jeden cień szansy na usunięcie niektórych danych z BIK, o którym same Biuro milczy na swojej stronie. Gdy składamy wniosek o kredyt gotówkowy czy pożyczkę i wyrażamy zgodę na udostępnienie danych do BIK (która jest konieczna do oceny wniosku i tym samym otrzymania pieniędzy) to dane o samym zapytaniu również są przesyłane do Biura i przetwarzane.

Jeśli nie zawarliśmy umowy i nie życzymy sobie przetwarzania danych to BIK powinien teoretycznie usunąć taką informację. Typowo BIK upublicznia je bankom przez 12 miesięcy od daty złożenia zapytania, a same instytucje biorą je pod uwagę przez okres 1 do 6 miesięcy. Każde nieskuteczne zapytanie do Biura obniża nieco scoring BIK (ocenę wiarygodności wystawianą przez BIK), dlatego im ich mniej - tym lepiej.

W podobnych sprawach sądy podejmowały już decyzje korzystne dla klientów. To nie oznacza jeszcze zmiany prawa, ale można przypuszczać, że banki nie będą chciały ryzykować przegranej batalii sądowej.

Problem w tym, że to gra niewarta świeczki. Zapytania do BIK nie są aż tak istotne, a banki już po kilku miesiącach nie biorą ich pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o przyznaniu kredytu. Samo procedowanie wniosku o usunięcie danych tego typu może zająć więcej czasu, niż będą one dla kogokolwiek istotne. Taką informację należy więc raczej uznać jako ciekawostkę i wskazówkę, że klienci nie zawsze są skazani na porażkę w sporze z bankami i BIK-iem.

Jak wyczyścić BIK samemu?

Jeśli chcesz usunąć swoje dane z BIK, to nie musisz korzystać z usług wyspecjalizowanych firm. Wystarczy napisać odpowiednie, krótkie pismo do instytucji która przekazała wpis do Biura. Ważne - pamiętajmy by pisma nie kierować nigdy do samego BIK. Jego zadaniem nie jest ocena zasadności wpisów w bazie, a jedynie ich gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie. W piśmie do banku czy firmy pożyczkowej, która przekazała dane należy zawrzeć następujące informacje:

• Swoje imię, nazwisko, adres i numer dokumentu tożsamości, a także numer telefonu na wypadek chęci kontaktu przez adresata pisma.
• Dane i adres instytucji która dokonała wpisu.
• Czemu chcemy usunięcia danych osobowych. Są dostępne właściwie dwie opcje - dane zostały błędnie wpisane lub wycofujemy zgodę na przetwarzanie danych pozytywnych.
• Numer i datę umowy której dotyczy wpis.

Pismo można sformułować w następujący sposób: Wycofuję zgodę na przetwarzanie i przechowywanie danych osobowych w Biurze Informacji Kredytowej w związku z umową o kredyt nr … z dnia… .

Taka informacja powinna w całkowicie wystarczyć, oczywiście jeśli dotyczy prawidłowo już spłaconego kredytu. Gdyby nie przyniosło to skutku należy skontaktować się z GIODO (Głównym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych) i poinformować o nieuzasadnionym przetwarzaniu

Jeśli dane w BIK znalazły się na wskutek błędu to prawdopodobnie czeka nas dłuższa batalia i po pierwszej nieudanej próbie usunięcia wpisu należy poszukać profesjonalnej pomocy w kancelarii. Jeśli sprawa trafi na wokandę, to na bank czy inną instytucję może zostać nałożona grzywna za przekazanie nieuzasadnionej informacji.

Kiedy wpisy do BIK same się wykreślają?

O tym jakie dane mogą być przetwarzane i przez jaki czas może to czynić BIK mówi wprost art. 105a ustawy o prawie bankowym, a o udzielaniu informacji przez banki informacji BIK-owi art.105 tego samego dokumentu.

Ustęp 5 art. 105a stanowi, że

Przetwarzanie informacji stanowiących tajemnicę bankową w przypadkach, o których mowa w ust. 3 (krótko mówiąc zobowiązaniach udzielonych przez wszelkich profesjonalnych pożyczkodawców), może być wykonywane przez okres nie dłuższy niż 5 lat od dnia wygaśnięcia zobowiązania, a w przypadku, o którym mowa w ust. 4 (czyli tylko do wewnętrznych modeli), przez okres 12 lat od dnia wygaśnięcia zobowiązania.

Oznacza to, że BIK powinien na mocy ustawy sam usunąć negatywny wpis o kredycie w ciągu 5 lat od jego spłaty, chyba że wcześniej wyraziliśmy zgodę na udostępnianie takich danych.

Natomiast wszelkie dane - pozytywne jak i negatywne, niezależnie od woli osoby której dotyczą, są przetwarzane przez BIK do celów statystycznych przez 12 lat. BIK nie udostępnia ich nigdzie, ale korzysta z nich przy konstruowaniu modeli umożliwiających lepszą ocenę osób ubiegających się o kredyt.

Ważne - w przypadku niektórych pożyczek bez baz nie będzie konieczne wykreślenie danych z BIK. W przypadku takich propozycji pożyczkowych pożyczkodawcy ocenią historię kredytową klienta bardziej pobłażliwie.

Po co istnieje i czym zajmuje się Biuro Informacji Kredytowej

Biuro Informacji Kredytowej może jawić się jako instytucja uprzykrzająca życie potencjalnym kredytobiorcom. Niezupełnie tak jest. Po pierwsze BIK przechowuje również dane pozytywne - czyli o spłaconych pożyczkach, które zwiększają szansę na otrzymanie kolejnego zobowiązania. Jeśli jakaś instytucja nie przepada za osobami korzystającymi z np. chwilówek, czy posiadającymi w przeszłości wiele kart kredytowych pomimo ich prawidłowej spłaty, to takie dane zawsze można bez problemu usunąć.

Ważniejsza jest jednak jeszcze inna funkcja BIK. Istnienie Biura umożliwia udzielanie kredytów taniej i bezpieczniej, niż było to do tej pory możliwe. Modele scoringowe są w stanie wiarygodnie oszacować, czy dana osoba spłaci kredyt, więc wszelkie instytucje finansowe mogą pożyczać swoje pieniądze taniej. Z drugiej strony osoby bez zdolności do spłaty nie mogą dzięki BIK-owi pożyczać, przez co nie wpadają w długi. Stanowi to poniekąd ochronę przed ich własnym brakiem rozsądku.

Dodatkowo dzięki BIK zmniejszone zostało ryzyko wyłudzenia kredytu na cudze dane choćby przez alerty BIK, które pozwalają na utrzymanie informacji przez SMS za każdym razem gdy w bazie ktoś sprawdzi nasze dane. Można również zażyczyć sobie samodzielnie sporządzenie raportu z BIK na swój temat, by mieć świadomość jak przedstawia się nasza historia kredytowa.

Wyroki BIK nie zawsze są jednak sprawiedliwe. Może się zdarzyć, że jedna niespłacona chwilówka zablokuje nam dostęp do finansowania u większości pożyczkodawców. Zawsze można wtedy skorzystać z oferty firm niekorzystających z usług Biura, czyli pożyczek i chwilówek bez BIK.