Co to jest KNF?

Co to jest Komisja Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzoru Finansowego jest państwowym organem powołanym do nadzoru nad rynkiem finansowym w Polsce. Działa od 2006 roku na mocy ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym¹ . W 2008 roku przejęła krajowy nadzór bankowy od Komisji Nadzoru Bankowego. Od tamtej pory jej obszary działalności obejmują m.in:

• Nadzór bankowy - wszelkie banki, w tym banki spółdzielcze.
• Nadzór emerytalny - fundusze emerytalne, pracownicze plany kapitałowe, IKE.
• Nadzór ubezpieczeniowy - nad zarówno towarzystwami ubezpieczeniowymi jak ich dystrybucją.
• Nadzór nad rynkiem kapitałowym - wszelkie instrumenty finansowe, fundusze inwestycyjne, giełdy, domy maklerskie..
• Nadzór nad instytucjami płatniczymi.
• Nadzór nad SKOK-ami.

Mówiąc jak najprościej KNF reguluje i nadzoruje działanie przeróżnych instytucji finansowych, ubezpieczeniowych, osób prywatnych i wielu innych, których działalność może narażać konsumentów i same nadzorowane podmioty na straty finansowe. Podobne instytucje funkcjonują we właściwie wszystkich krajach na świecie.

Skład Komisji Nadzoru Finansowego

W skład komisji wchodzi 12 członków. Są to przewodniczący, dwóch zastępców przewodniczącego, oraz:

• przedstawiciel ministra właściwego do spraw instytucji finansowych,
• przedstawiciel ministra właściwego do spraw gospodarki,
• przedstawiciel ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego,
• członek zarządu Narodowego Banku Polskiego delegowany przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
• przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
• przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów,
• przedstawiciel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego,
• przedstawiciel Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
• przedstawiciel ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych.

Przewodniczący komisji jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów (premiera) na pięcioletnią kadencję. Zastępcy przewodniczącego są powoływani przez premiera na wniosek przewodniczącego.

Zadania i działania KNF

Komisja ma podejmować działania mające pozytywnie wpływać na rynek finansowy, ubezpieczeniowy oraz emerytalny, a w szczególności wpływać na ich stabilność, bezpieczeństwo i przejrzystość.

Przykładem takie działania może być Innovation Hub powołany przy KNF. To program skierowany do polskich fintechów. Komisja w ramach tego przedsięwzięcia udziela informacji i porad podmiotom, które planują rozpoczęcie działalności lub firmom już istniejącym, ale chcącym wdrożyć innowacyjny produkt.

KNF podaje też m.in następujące przykłady swoich działań dla klientów indywidualnych:

• Porównywarka opłat pobieranych przez dostawców usług płatniczych.
• Sąd polubowny.
• Ochrona klienta na rynku usług finansowych.
• Wyszukiwarka podmiotów rynku finansowego.
• Kampanie społeczne.
• Wyliczanie średniej ważonej stopy zwrotu z poszczególnych OFE.
• Lista ostrzeżeń publicznych KNF.
• Stanowisko urzędu na różne sprawy.
• Lista ostrzeżeń zagranicznych organów nadzoru.

Jeszcze większe zaangażowanie KNF przejawia w pomocy (a raczej regulacji) sektorowi prywatnemu. Na stronie instytucji możemy odnaleźć wszelkie zalecenia, egzaminy, sposoby rejestracji czy rozporządzenia oraz pomoc dotyczące działalności przeróżnych instytucji, osób prywatnych i produktów związanych z branżą finansową. Przez decyzję KNF można uzyskać np. status Krajowej Instytucji Płatniczej czy licencję bankową

Ważną rolą KNF jest też nakładanie kar na instytucje finansowe i osoby prywatne niestosujące się do reguł działania rynku finansowego. Kary mogą być stosunkowo niewielkie - od kilku tysięcy złotych, do dotkliwych, sięgających milionów. Zależy to od obrotów danego przedsiębiorstwa.

Większość z działań Komisji, jak np. Lista ostrzeżeń publicznych KNF należy ocenić bardzo pozytywnie. Przypomnijmy, że na listę KNF trafił Amber Gold jeszcze przed wybuchem słynnej afery sprzed lat. Inne są raczej nietrafione - jak całkowicie niepraktyczna porównywarka opłat usług płatniczych, która nie wytrzymuje porównania z prywatnymi porównywarkami usług finansowych.

CZY NADZÓR KNF OBEJMUJE FIRMY POŻYCZKOWE?

Na skutek zmiany href=https://loando.pl/wpis/ustawa-kredycie-konsumenckim-2017-zmienilo>ustawy o kredycie konsumenckim w 2017 roku powołano do życia rejestr instytucji pożyczkowych prowadzony przez KNF. Wszystkie firmy udzielające pożyczek ratalnych, chwilówek online i pożyczek w trybie stacjonarnym mają obowiązek zgłoszenia swojej działalności do KNF.

Wbrew pozorom nie oznacza to jednak, że sektor pozabankowy jest pod formalnym nadzorem Komisji. Nie może ona przeprowadzać w firmach pożyczkowych kontroli tak jak w bankach i SKOK-ach. Pożyczkodawcy nie mają też obowiązku sprawozdawczego względem Komisji. Stan faktyczny jest jednak taki, że KNF sprawuje w pewien sposób nadzór nad firmami pożyczkowymi, jest on jednak znacznie mniejszy od nadzoru nad np. bankami i według definicji samego KNF nie nazywa się go nadzorem.

Nadzór ten jest prowadzony np. w formie listy ostrzeżeń KNF czy Rejestru firm pożyczkowych. Rejestr firm pożyczkowych pozwala klientowi sprawdzić, czy firma spełnia wymogi formalne. Znajdują się w nim jedynie te instytucje, które spełniają wymogi formalne, by móc udzielać legalnie pożyczek. Warto zaznaczyć, że utworzenie listy firm pożyczkowych w Polsce postulowały od dawna, same instytucje pozabankowe. PZIP, czyli Polski Związek Instytucji Pożyczkowych stworzył swój rejestr, jeszcze zanim powstała lista KNF.

CO ZROBIĆ, KIEDY PADŁO SIĘ OFIARĄ OSZUSTWA FINANSOWEGO?

Gdzie zgłosić nieuczciwą firmę? Pierwszy krok, który warto zrobić, jeżeli nie jest się zadowolonym z usług firmy zajmującej się finansami, to postępowanie reklamacyjne. Konsumenci mogą też zgłosić firmę do UOKiK.

KNF również przyjmuje informacje o nieprawidłowości w funkcjonowaniu nadzorowanych podmiotów. Nie podejmuje jednak w tych sprawach bezpośrednich działań i nie zajmuje stanowiska. Takie informacje mogą zostać jedynie dalej wykorzystane w nadzorze. KNF ponadto zastrzega, że może informacje o zgłoszeniu nieprawidłowości przekazać nadzorowanej firmie wraz z danymi osobowymi zgłaszającego (!).

Wsparciem dla poszkodowanych przez nieuczciwych przedsiębiorców służy również instytucja Rzecznika Finansowego. Pamiętajmy, że firmy pożyczkowe, mimo że formalnie nie znajdują się pod nadzorem KNF, to mogą zostać wpisane listę ostrzeżeń publicznych. Z tego powodu sprawdzenie rzetelności pożyczkodawcy na liście jest dobrym pomysłem. Żadna z firm pożyczkowych prezentowanych w portalu Loando.pl nie znajduje się na liście ostrzeżeń KNF.

1. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000180