Zabezpieczenia biometryczne - płatności za pomocą odcisku palca coraz bliżej

1. Czym jest biometryka?
2. Biometryka jako technologia uwierzytelniania
3. Biometria a polskie banki
4. Zabezpieczenia biometryczne w polskich bankach
5. Co to jest biometria w telefonie?
6. Biometryka - dlaczego warto z niej korzystać?
7. Biometria - czy ma wady?

Biometryka - co to jest?

Biometryka jest ściśle związana z jedną z dziedzin nauki - biometrią. Choć technologiczne rozwiązania biometryczne stanowią pewne novum, to ta metoda identyfikacji przy użyciu cech charakterystycznych danej jednostki występowała już w czasach starożytnych - np. na terenach dawnej Mezopotamii, gdzie stosowano odciski palca na glinianych tabliczkach. W Chinach zaś kupcy uwierzytelniali transakcję poprzez zaznaczanie swoich linii papilarnych na dokumentach przy użyciu atramentu. Na pewno też wszyscy kojarzą podobne zastosowanie takich technik w kryminalistyce - wystarczy obejrzeć jakikolwiek film sensacyjny czy kryminalny.

Wraz z rozwojem technologii cyfrowych zabezpieczenia biometryczne stały się alternatywą dla tradycyjnych metod ochrony i uwierzytelniania. Można zaryzykować stwierdzeniem, że biometryka w nowoczesnej formie cały czas raczkuje - powoli jednak konkretne rozwiązania zostały już wprowadzone do wielu gałęzi gospodarki np. długopisy biometryczne przy odbieraniu przesyłki od kuriera. W trosce o dane swoje i klientów, także banki stosują różne rodzaje zabezpieczeń biometrycznych - nie ominęły one nawet polskiego rynku finansowego.

Biometryka jako technologia uwierzytelniania

Jeśli posiadamy konto bankowe, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że możemy mieć do czynienia z biometryką na co dzień. Oczywiście są różne rodzaje zabezpieczeń biometrycznych, do których można zaliczyć te, “wykorzystujące” różne cechy morfologiczne. Ogólnie rzecz biorąc biometrykę jako technologię uwierzytelniania można podzielić na kilka głównych rodzajów, które obecnie się stosuje:

• biometrię finger vein - rozpoznawanie układ naczyń krwionośnych palca dłoni,
• biometrię podpisu odręcznego - przy użyciu długopisu biometrycznego (czegoś w rodzaju stylusa) składany jest na ekranie dotykowym elektroniczny podpis danej osoby,
• biometrię linii papilarnych - odpowiednie urządzenia skanują niepowtarzalny układ dermatoglifów,
• biometrykę twarzy - rozpoznawanie cech charakterystycznych twarzy danej osoby, np. kształt nosa czy rozstaw oczu,
• biometrykę dłoni - technologia podobna do finger vein z tą różnicą, że skaner rejestruje obszar całej dłoni,
• biometrykę głosu - rejestruje fale dźwiękowe, może rozpoznawać wysokość i sposób wyrażania się, a także konkretne słowa,
• biometrykę oka - rozpoznaje tęczówkę oka,

W obecnych czasach najczęściej wykorzystywanymi rodzajami biometryki są zdecydowanie biometria linii papilarnych, twarzy, podpisu odręcznego czy głosu. Ta ostatnia nie musi koniecznie dotyczyć zabezpieczeń, ale może być także wykorzystywana do komunikowania się ze sztuczną inteligencją za pomocą komend - przykładem niech tu będą asystent Google czy Siri od Apple.

Choć powyższe metody stanowią główny podział zabezpieczeń biometrycznych, to z kolei mogą one dodatkowo dzielić się na funkcjonujące przy użyciu konkretnych narzędzi, jak np. karty kredytowe z czytnikiem rozpoznającym układ naczyń krwionośnych lub linie papilarne palca. Dzięki temu możliwe staje się maksymalne zapewnienie zabezpieczeń. Wedle prognoz takie karty płatnicze mogą pojawić się niebawem - największe firmy zajmujące się systemami płatności stale testują prototypy. Istnieje duża szansa na to, że zabezpieczenie biometryczne w takiej formie będzie dostępne na konsumenckim rynku finansowym już w 2020 r.

Biometryka a polskie banki

Zabezpieczenia biometryczne nie ominęły polskiego rynku finansowego - w szczególności banków, które starają się ciągle udoskonalać istniejące metody ochrony, a zarazem wprowadzać nowe rozwiązania technologiczne. Zagadnienie biometryki w naszym kraju jest obecne już od dłuższego czasu i cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem sektora finansów. Powód jest prosty - cyberataki to nadal realne zagrożenie, a biometryka może je zminimalizować.

Wprowadzenie zabezpieczeń biometrycznych oraz ich dalsze funkcjonowanie musiały regulować konkretne normy prawne. Implementacja takiej technologii związana była przede wszystkim z przepisami o ochronie danych osobowych i kwestiami cywilno-prawnymi. Instytucje finansowe, które zdecydowały się na stosowanie biometryki stanowiły również przedmiot kontroli Generalnego Inspektora Danych Osobowych.

Obecnie na polskim rynku finansowym zabezpieczenia biometryczne są dosyć powszechne - pozwalają np. na bezpieczne logowanie się do własnego konta w aplikacji mobilnej czy są jednym ze sposobów na to, jak płacić telefonem - najczęściej poprzez zatwierdzenie transakcji odciskiem palca. Należy przy tym zaznaczyć, że w dłuższej perspektywie są to dopiero początki biometryki w polskiej bankowości, a wraz z upływem lat banki i instytucje finansowe będą wprowadzały coraz to nowsze technologie tego typu.

W których bankach dostępne są zabezpieczenia biometryczne?

Obecnie większość banków w Polsce umożliwia korzystanie z zabezpieczeń biometrycznych w różnej formie. Poniższa tabela przedstawia instytucje, które stosują ochronę przy użyciu biometryki.

Jak pokazują dane w powyższej tabeli, polskie banki najczęściej wykorzystują biometrykę w formie rozpoznawania twarzy czy odcisku palca - klienci mogą jej używać do zalogowania się na swoje konto, uwierzytelnienia transakcji lub nawet założenia konta, co proponuje m.in. Pekao S.A., który jako pierwszy w naszym kraju wprowadził tę metodę otwierania rachunku. Nieco mniej popularnym sposobem zabezpieczeń biometrycznych jest to przy użyciu głosu - najbardziej rozpoznawalną jest ta stosowana przez Bank Millennium, gdzie funkcjonują jako system IVR (Interactive Voice Response). Dzięki temu klienci dzwoniąc na infolinię nie muszą czekać na odebranie telefonu przez konsultanta, a większość spraw załatwią z pomocą sztucznej inteligencji.

Na uwagę zasługuje tu także zastosowanie przez mBank nieco kontrowersyjnej biometryki behawioralnej, polegającej na zapamiętywaniu sposobu, w jaki użytkownik korzysta z serwisu bankowości internetowej. Algorytm śledzi ruchy myszką oraz wpisywane na klawiaturze klawisze. Jeśli dane akcje nie pokryją się z danymi zgromadzonymi przez system, może skontaktować się z nami pracownik banku, aby upewnić się, czy to my jesteśmy w danym momencie zalogowani do swojego konta.

Co to jest biometria w telefonie?

Banki co pewien czas testują nowe sposoby zabezpieczeń, jak np. długopis biometryczny przez PKO BP, który może być prostszą metodą na to, jak założyć Profil Zaufany. Jednak to biometria w telefonie wyraźnie góruje nad innymi formami zabezpieczeń. Polega ona przede wszystkim na rozpoznawaniu twarzy poprzez wbudowany w urządzenie aparat fotograficzny i skanowaniu linii papilarnych za pomocą czytnika. Warunkiem jest tu obsługa przez dany model smartfona takich rozwiązań. Dostępne są one na nowszych urządzeniach z systemem Android i Apple. Dzięki temu możemy nie tylko zalogować się szybciej do konta, ale także zatwierdzić transakcję. Jeśli dany bank oferuje biometrykę głosu i rozpoznawanie linii papilarnych, to z pewnością wykorzystuje biometrię w telefonie.

Biometryka - korzyści

Stosowanie zabezpieczeń biometrycznych w praktyce niesie wiele korzyści dla sektora bankowego. Przede wszystkim zapewnia lepszą ochronę danych poprzez uniemożliwienie dostępu do nich przez nieupoważnione osoby. To także bezpieczniejsza forma uwierzytelniania transakcji przez klientów.

W parze z bezpieczeństwem biometryki idzie także wygoda - nie trzeba zapamiętywać haseł do logowania czy PIN-u do zatwierdzania przelewów . Wystarczy szybki odcisk palca czy skan naszej twarzy. Biometryka często też ma duży wpływ na to, kiedy dojdzie przelew - mniej koniecznych do wykonania operacji to szybsza realizacja transferu gotówki.

Z zastosowaniem zabezpieczeń biometrycznych wiąże się także stosunkowo niski koszt obsługi takiej technologii. Ponadto biometryka może wpłynąć pozytywnie na wizerunek danej instytucji finansowej - klienci doceniają troskę banków o poufne dane i osobiste finanse.

Czy biometryka ma wady?

Choć biometryka jest bezpieczniejszym rozwiązaniem od tradycyjnych haseł czy numerów PIN, to istnieje oczywiście pewne zagrożenie związane z naruszeniem takich zabezpieczeń. Dane biometryczne pozwalają przecież na tworzenie niezwykle rozbudowanych baz danych użytkowników - dotyczące tego, jak wyglądają, jak brzmi ich głos czy w jaki sposób korzystają ze swoich urządzeń. Zabezpieczenia biometryczne same w sobie nie są czymś złym - to cel, w jakim się je wykorzystuje, definiuje konsekwencje.

Przy używaniu technologii biometrycznych bardzo łatwo o nadużycia dysponowanymi danymi. Z jednej strony nasze bezpieczeństwo jest zwiększone, a z drugiej może ono funkcjonować kosztem mniejszej prywatności. Dlatego warto korzystać z takich rozwiązań odpowiedzialnie. Jeśli mamy zaufanie do dane banku, możemy przy użyciu biometryki ułatwić swoje życie i sprawić, że codzienne korzystanie z elektronicznej bankowości będzie po prostu wygodne.