Dyspozycja na wypadek śmierci – jak złożyć?

1. Dyspozycja na wypadek śmierci – Prawo bankowe
2. Opłata za dyspozycję na wypadek śmierci - mBank i pozostałe banki
3. Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci – wzór
4. Dyspozycja na wypadek śmierci – kwota
5. Dyspozycja na wypadek śmierci a podatek
6. Dyspozycja na wypadek śmierci a zachowek
7. Dyspozycja na wypadek śmierci a pełnomocnictwo do rachunku bankowego
8. Czy warto złożyć dyspozycję na wypadek śmierci

Dyspozycja na wypadek śmierci – Prawo bankowe

Zgodnie z polskim prawem dziedziczymy na podstawie testamentu, a w razie jego braku - według Kodeksu cywilnego. Jest jeszcze jedna możliwość zapisana w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. To tzw. dyspozycja na wypadek śmierci. Rachunek zostaje zablokowany wraz z powiadomieniem banku o śmierci jego właściciela. Dyspozycja pozwala zabezpieczyć bliskich przed brakiem dostępu do środków. Za życia decydujemy, w czyje ręce trafią zgromadzone przez nas oszczędności.

Do 1 maja 2004 roku w ramach dyspozycji wkładem na wypadek śmierci mogliśmy wskazać dowolne osoby. Po nowelizacji Prawa bankowego dyspozycję na wypadek śmierci można złożyć wyłącznie na rzecz:

• małżonka (dyspozycja wkładem na wypadek śmierci w konkubinacie lub po rozwodzie nie jest możliwa)
• zstępnych, czyli wnuków, dzieci i prawnuków,
• wstępnych, czyli rodziców, dziadków i pradziadków,
• rodzeństwa rodzonego (biologicznego) i przyrodniego.

Nie ma żadnych ograniczeń w liczbie osób uposażonych do wypłaty pieniędzy. Dyspozycję na wypadek śmierci wyklucza konto wspólne, konto osoby małoletniej oraz konto osoby ubezwłasnowolnionej. Zapis bankowy może składać wyłącznie pełnoletni posiadacz rachunku z pełną zdolnością do czynności prawnych. Ustanowienie dyspozycji na wypadek śmierci nie dotyczy również konta firmowego.

Opłata za dyspozycję na wypadek śmierci - mBank i pozostałe banki

Bank pobiera stosowną opłatę za przyjęcie dyspozycji na wypadek śmierci. W tabeli poniżej porównujemy wysokość opłaty za złożenie zapisu bankowego w poszczególnych instytucjach bankowych.

Jedynie w Banku Millennium możemy złożyć dyspozycję na wypadek śmierci za darmo. W pozostałych bankach musimy liczyć się z pewnymi kosztami. Warto je ponieść, aby zatroszczyć się o bliskich.

Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci – wzór

Każdy bank udostępnia wzór dokumentu, na którym składamy dyspozycję na wypadek śmierci. Podajemy w nim następujące informacje:

• własne dane kontaktowe, w tym imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, imiona rodziców, numer PESEL, numer i serię dowodu osobistego, aktualny adres stałego zameldowania/zamieszkania,
• numer rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub terminowej lokaty oszczędnościowej,
• dane kontaktowe osoby/osób, na rzecz której/których przeznaczamy środki z rachunku lub lokaty, w tym imię i nazwisko, datę i miejsca urodzenia oraz imiona rodziców,
• stopień pokrewieństwa osoby/osób, na rzecz której/których przeznaczamy środki z rachunku lub lokaty,
• część wkładu dla każdej z wymienionych osób.

Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci – wzór

Po uzupełnieniu formularza, zanosimy dokument do oddziału banku, w którym prowadzimy rachunek. W niektórych bankach możemy złożyć dyspozycję online. Taką możliwość zapewnia bank PKO BP.

Po śmierci posiadacza rachunku indywidualnego bank dokonuje wypłaty z konta wskazanym osobom tylko do wysokości zgromadzonych środków. Ewentualna nadwyżka środków przypada spadkobiercom.

Uwaga! Dyspozycja na wypadek śmierci dotyczy wyłącznie środków zgromadzonych na koncie zmarłego. Pozostały spadek dziedziczymy według przepisów Prawa spadkowego. Możemy być spadkobiercami aktywów, ale też pasywów. Dlatego należy wybrać właściwy sposób dziedziczenia: dziedziczenie wprost, bez ograniczeń długów spadkowych lub dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza. Co istotne, dzięki wprowadzeniu nowego prawa spadkowego nawet jeśli nie złożymy oświadczenia, dziedziczymy wyłącznie do wartości spadku.

Dyspozycja na wypadek śmierci – kwota

Kwota wypłaty w ramach dyspozycji na wypadek śmierci nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, bez uwzględniania nagród z zysku. Przeciętne wynagrodzenie ogłasza Prezes Główny Urzędu Statystycznego.

W listopadzie 2019 roku przeciętne wynagrodzenie wynosiło 5229,40 zł, co oznacza, że wypłacona kwota nie może być większa, niż 104 588 zł. W momencie wypłaty dyspozycji bierze się pod uwagę ostatni miesiąc przed śmiercią właściciela rachunku.

Ważne! Przed realizacją dyspozycji na wypadek śmierci, bank dokonuje zwrotu kosztów pogrzebu.

Dyspozycja na wypadek śmierci w kilku bankach

Dyspozycję na wypadek śmierci można złożyć w kilku bankach. Jeśli wydaliśmy więcej niż jedną dyspozycję wkładem, a łączna suma dyspozycji przekracza ustalony limit, dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją, którą wydaliśmy wcześniej.

Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci nie jest nieodwołalna. W każdej chwili można zmienić lub odwołać zapis bankowy.

Dyspozycja na wypadek śmierci a podatek

Zgodnie z przepisami Prawa bankowego, kwota wypłacona na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci nie wlicza się do spadku po posiadaczu rachunku. Przyjmuje się jednak, że może podlegać podatkowi od spadków i darowizn. Możliwe jest zwolnienie z podatku, pod warunkiem dopełnienia wymogów formalnych, zapisanych w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Małżonkowie, zstępni, wstępni oraz rodzeństwo będą zwolnieni z obowiązku podatkowego, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego zgłoszą naczelnikowi urzędu skarbowego nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych. Nie trzeba zgłaszać nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, jeśli wysokość wypłaconej w ramach dyspozycji kwoty nie jest większa niż 9637 zł. To tzw. kwota wolna od podatku dla podatników z pierwszej grupy podatkowej. Taka sama kwota podlega zwolnieniu od podatku w przypadku pożyczki od rodziny.

Dyspozycja na wypadek śmierci a zachowek

Dyspozycja na wypadek śmierci może rodzić konflikty między spadkobiercami, zwłaszcza kiedy zmarły dokonał zapisu bankowego na rzecz jednej osoby. Czy pozostałym spadkobiercom należy się zapłata tytułem zachowku?

W orzecznictwie sądów można spotkać się z różnymi wyrokami. Przeważa stanowisko, że pozostałym spadkobiercom należy się zachowek. Choć kwota wypłacona w ramach dyspozycji na wypadek śmierci nie wlicza się do spadku, to obniża jego wysokość. Dlatego osoby, na rzecz których nie była wypłacona dyspozycja, mogą domagać się zapłaty pewnej sumy. W szczególności jeżeli pieniądze zgromadzone na koncie stanowiły jedyny majątek zmarłego.

Dyspozycja na wypadek śmierci a pełnomocnictwo do rachunku bankowego

Nie można mylić ustanowienia dyspozycji na wypadek śmierci z ustanowieniem pełnomocnictwa do rachunku bankowego. Pełnomocnik ma dostęp do konta za życia właściciela rachunku. Pełnomocnik może dowolnie dysponować środkami, np. wypłacać pieniądze i robić przelewy, nie może jednak wziąć pożyczki online, ponieważ nie jest właścicielem rachunku. Po śmierci posiadacza konta pełnomocnik traci upoważnienie i nie może przeprowadzać żadnych operacji.

Czy warto złożyć dyspozycję na wypadek śmierci?

Dyspozycja na wypadek śmierci jest dużym ułatwieniem dla bliskich zmarłego. Nie muszą czekać na otworzenie i ogłoszenie testamentu ani na rozstrzygnięcie sprawy spadkowej. Mogą korzystać z pieniędzy zgromadzonych na rachunku indywidualnym po przedstawieniu aktu zgonu właściciela rachunku.

Bank również może poinformować osoby uposażone o dyspozycji wydanej przez posiadacza rachunku, gdy uzyska wiadomość o jego śmierci. Warto skorzystać z możliwości ustanowienia dyspozycji na wypadek śmierci i zabezpieczyć finanse swoich najbliższych.