Pracodawca spóźnia się z wypłatą. Wezwanie do zapłaty wynagrodzenia i skarga do PIP

Brak wypłaty w terminie a Kodeks Pracy

Twój pracodawca spóźnia się z wypłatą? Jeśli tak, to dokonuje wykroczenia, ponieważ według art. 94 KP (Kodeksu Pracy) musi w ustalonym terminie zapłacić za wykonaną pracę. Oprócz ustawowych odsetek za zwłokę pracodawca podlega karze grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł (t nakładana jest przez sąd po złożeniu pozwu do sądu pracy i rozprawie). Pracownik, którego pracodawca spóźnia się z wypłatą ma prawo złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy.

W takim wypadku PIP musi wszcząć postępowanie kontrolne w danym zakładzie pracy (wg ustawy z 13.04.2007 r. o PIP). Brak wypłaty w terminie jest stresujący, jednak przed podjęciem najtwardszych działań w celu dociekania swoich praw warto najpierw spróbować polubownych rozwiązań. Warto też zbudować poduszkę finansową na takie sytuacje.

Przekroczony termin wypłaty wynagrodzenia - pracodawca musi zapłacić karne odsetki?

Co robić, gdy pracodawca nie płaci na czas? Oto plan działania:

1. Krok pierwszy to rozmowa z pracodawcą. Nieterminowa wypłata wynagrodzenia może wynikać z różnych czynników - warto je poznać i wziąć deklarację od pracodawcy, kiedy może dać nam należne wynagrodzenie.
2. Krok drugi to skarga do PIP o niewypłacone wynagrodzenie. Stosujemy go wtedy, gdy polubowne rozwiązania nie dają efektu.
3. Krok trzeci to pozew do sądu pracy.

Jeśli pracodawca spóźnia się z wypłatą, pracownik może żądać zapłaty ustawowych odsetek za zwłokę. Może to zrobić nawet wtedy, jeśli nie poniósł żadnej szkody z powodu braku wypłaty w terminie. Karne odsetki dla pracodawcy mogą być naliczone nawet wtedy, jeśli ten nie ponosi odpowiedzialności za spóźnioną wypłatę. Wynika to z art. 481 Kodeksu Cywilnego, który został tu powiązany z art. 300 KP. Ważny jest podanie powodu wystąpienia o odsetki za zwłokę: umożliwienie pracownikowi korzystania z jego pieniędzy. Pracownik musi jednak wystąpić z żądaniem odsetek, bo sam pracodawca nie ma obowiązku wypłaty karnych odsetek. Wyjątkiem są dwie sytuacje:

1. Musi wypłacić ustawowe odsetki za zwłokę, jeśli zostało to zawarte w umowie o pracę.
2. Musi wypłacić ustawowe odsetki za zwłokę, jeśli zostało to uregulowane w przepisach wewnątrzzakładowych.

Jak obliczyć odsetki za zwłokę? Wysokość ustawowa odsetek to 8 proc. w skali roku (wg Rozporządzenia Rady Ministrów, 16.12.2014r.). Karne odsetki nalicza się już pierwszego dnia braku wypłaty w terminie. Odsetki nie podlegają opodatkowaniu. Odsetki za zwłokę obliczamy według wzoru: wysokość miesięcznej pensji brutto x liczba dni opóźnienia x 8 proc. następnie dzielimy to przez 365 dni. Przykładowo: jeśli zarabiamy 2500 zł to mnożymy to przez 10 dni opóźnienia i przez 8 proc., a potem dzielimy przez 365 dni.

Skarga do PIP o niewypłacone wynagrodzenie

Państwowa Inspekcja Pracy ma 30 dni na rozpatrzenie skargi na pracodawcę. W tym czasie powinno się też rozpocząć postępowanie kontrolne urzędników. Jeśli PIP stwierdzi naruszenie przepisów, urzędnicy mogą zobowiązać pracodawcę do zapłaty wynagrodzenia. I takie zobowiązanie podlega natychmiastowemu wykonaniu - czyli pracownik po takiej decyzji PIP musi od razu dostać swoją zaległą wypłatę. Państwow Inspekcja Pracy może też:

• nałożyć karę grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł na pracodawcę,
• skierować do Sądu Pracy wniosek o ukaranie pracodawcy.

Kara może wynieść do 30 tys. zł. Poza tym może też zostać zasądzona jako ograniczenie lub pozbawienie wolności do dwóch lat. Skarga do PIP o niewypłacone wynagrodzenie - wzór:

Źródło:  Kodeks Pracy

Jak napisać skargę do PIP o niewypłacone wynagrodzenie? W dokumencie trzeba zawrzeć:

• swoje dane,
• rodzaj problemu - “treść skargi”,
• kwotę zaległości,
• oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych,
• należy też dodać załączniki - dokumenty i wszystko, co może potwierdzić zgłaszany problem i wpłynąć na korzystne rozwiązanie sprawy.

Ile dni pracodawca może spóźnić się z wypłatą z umowy o pracę?

Brak wypłaty w terminie to wykroczenie, więc zgodnie z prawem pracodawca w ogóle nie może spóźnić się z wypłatą pensji. Według art. 1041 KP w regulaminie zatrudnienia musi zostać wskazany dzień wypłaty.

Nie może być to jednak dzień późniejszy niż dziesiąty dzień miesiąca, ponieważ przepisy wskazują, że najpóźniej pracodawca może ustalić wypłatę do 10. Jak wygląda natomiast działanie, gdy pracodawca spóźnia się z wypłatą z umowy zlecenie?

Ile dni pracodawca może spóźnić się z wypłatą umowy zlecenie?

Podobnie jak w przypadku umowy o pracę pracodawca, który podpisał z pracownikiem umowę zlecenie nie może sobie pozwolić na spóźnioną wypłatę. Opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia za zlecenie podlega pod art. 477 Kodeksu Cywilnego - prawo wierzyciela. Poza wypłatą wynagrodzenia - zgodnie z tym przepisem - pracownik może żądać: „(...) niezależnie od wykonania zobowiązania naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. (...) gdy wskutek zwłoki dłużnika świadczenie utraciło dla wierzyciela całkowicie lub w przeważającym stopniu znaczenie, wierzyciel może świadczenia nie przyjąć i żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.”

Jedyną sytuacją, w której pracodawca może nie wypłacić wynagrodzenia za umowę zlecenie jest ta, w której w umowie zostało jasno określone, że zleceniodawca wykonuje swoją pracę za darmo - czyli że zobowiązał się wykonać swoją pracę bez wynagrodzenia. W pozostałych jednak przypadkach gdy pracodawca spóźnia się z wypłatą za umowę zlecenie będzie musiał (zgodnie z art. 481 Kodeksu Cywilnego) zapłacić odsetki za opóźnienie.: „Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.”

Ile dni pracodawca może spóźnić się z wypłatą? Umowa o dzieło

Sytuacja wygląda tak samo w przypadku umowy zlecenie, jak i umowy o dzieło. Jeśli doszło do nieterminowej wypłaty wynagrodzenia, to pracownik może żądać odsetek już od pierwszego dnia zwłoki. Chyba że termin wypłaty wynagrodzenia nie był ustalony w umowie.

W tym wypadku wypłata musi być wypłacona dopiero po wysłaniu przez pracownika do pracodawcy wezwania do zapłaty. Spóźniona wypłata jest podstawą do rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym. Pracownik może wtedy też domagać się odszkodowania za poniesione straty (np. może wpaść w spiralę zadłużenia) oraz utracone korzyści. A ile wynoszą odsetki w umowie o dzieło i umowie zlecenie?

Jeśli u tych umowach nie było zapisu o ich wysokości, to wtedy obliczane są na podstawie ustawowych odsetek za zwłokę (wynikających z obwieszczenia Ministra Sprawiedliwości, 7.01.2016r.). Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosi 7 proc. w stosunku rocznym, a maksymalne odsetki za opóźnienie wynosić mogą 14 proc. w stosunku rocznym.

Praca bez umowy - wezwanie do zapłaty

Brak wynagrodzenia w przypadku pracy na czarno ciężko jest udowodnić. Umowa o pracę musi zostać zawarta na piśmie, jednak umowa ustna też jest ważna. Pracownik, który po siedmiu dniach od rozpoczęcia pracy nie doczekał się spisania warunków ustalonych ustnie powinien o tym poinformować Państwową Inspekcję Pracy.

Dane zgłaszającego muszą pozostać anonimowe, natomiast nieuczciwy pracodawca otrzyma mandat do 30 tys. zł. Mimo tego wiele osób pracuje na czarno, np. wykonując pracę wakacyjną. Kiedy pracodawca nie płaci na czas albo zrywa z nimi umowę (ustną) i nie wypłaca im pensji w ogóle pojawia się problem - co robić? Najpierw należy napisać wezwanie do zapłaty, a potem zgłosić sprawę do sądu.

W tym przypadku pomogą wszystkie dowody tego, że praca została podjęta i była wykonywana (maila, sms-y, nagrania, świadkowie itp.). Praca bez umowy jest niezgodna z prawem, jeśli jednak udowodnimy, że zabiegaliśmy o umowę, a pracodawca wykazał złą wolę - wtedy mamy szansę odzyskać wynagrodzenie za pracę.

Praca za granicą a spóźniona wypłata. Jak odzyskać pieniądze zza granicy?

Według raportu GUS w końcu 2016 roku za granicą przebywało ponad 2,5 mln Polaków, czyli o 4,7 proc. więcej niż w 2015 roku. Z kolei najnowszy raport “Migracje Zarobkowe Polaków” podaje, że obecnie 11,8 proc. osób rozważa wyjazd z rodzinnego kraju.

Pracę za granicą najczęściej rozważają osoby młode - między 18 - 34 rokiem życia. To aż 51 proc. badanych. Głównym powodem jest chęć posiadania lepszych zarobków. Nie zmienia to jednak faktu, że pożyczka dla pracujących za granicą jest często poszukiwanym produktem. Nic dziwnego, bo stawki są znacznie większe niż w Polsce. Ile zarabiają Polacy w Niemczech? Wszystko zależy od landu, w którym pracują, ale średnie wynagrodzenie w Niemczech pod koniec 2017 r. wyniosło 3209 euro. W tym samym czasie w Polsce średnie wynagrodzenie wyniosło ok. 1184 euro. Polacy najczęściej pracują za granicą w:

• Wielkiej Brytanii,
• Niemczech,
• Holandii,
• Irlandii.

Żródło: GUS zacunek emigracji z Polski na pobyt czasowy w latach 2004-2016

Spóźniona wypłata za pracę za granicą to podwójny problem. Jeśli sytuacja odnosi się do pracy na czarno, to praktycznie nie mamy możliwości dociekać swoich praw. Praca bez umowy o pracę jest nielegalna. Z kolei jeśli praca za granicą odbywała się na podstawie umowy o pracę bądź umowy zlecenie, to mamy szansę na odzyskanie pieniędzy. Jak odzyskać pieniądze za pracę za granicą? Pracodawca spóźnia się z wypłatą za pracę za granicą? Albo może nie płaci w ogóle? Spokojnie - sytuacja jest trudna, ale są na to sposoby. Pierwszym krokiem jest napisanie wezwania do zapłaty. Najlepiej wysłać je listem poleconym. Jeśli to nie poskutkuje:

• należy wystąpić z roszczeniami do polskiej agencji zatrudnienia - jeśli jesteśmy zatrudnieni przez agencję,
• jeśli jesteśmy zatrudnieni bezpośrednio przez zagranicznego pracodawcę - na miejscu można spróbować skierować sprawę do właściwego sądu,
• można także zgłosić sprawę do konsula,
• z kolei po powrocie do Polski można dochodzić swoich roszczeń przed sądem powszechnym (z powództwa cywilnego).

W tych procedurach warto skorzystać z porad radcy prawnego, żeby wykonać je poprawnie i odzyskać nie tylko zaległą wypłatę, ale i odsetki.

Gdzie zgłosić nieuczciwego pracodawcę w Niemczech?

Najlepszym przykładem będzie odzyskiwanie pieniędzy z Niemiec. Co ma zrobić Polak, który wyjechał do Niemiec pracować na budowie, podpisał umowę o pracę (niemiecką Arbeitsvertrag), jednak po zakończeniu budowy nie otrzymał pieniędzy? Zwykle w takich sytuacjach nieuczciwy pracodawcy tłumaczy się brakiem pieniędzy i prosi o cierpliwość. Jeśli cierpliwość się jednak skończy, oszukany pracownik może:

• zgłosić sprawę do PIP w Polsce,
• od razu udać się do niemieckiego Sądu Pracy w danej miejscowości.

Ważne jest, żeby posiadać umowę o pracę bądź inną umowę dokumentującą legalny zarobek.

Kiedy pracodawca nie może wypłacić wynagrodzenia

Co zrobić, gdy pracodawca nie wypłaca pensji - bo nie może tego zrobić? Kłopoty finansowe firmy nie są zmartwieniem pracownika. Ten ma prawo dobiegać swoich roszczeń - analogicznie jak wtedy, gdy pracodawca spóźnia się z wypłatą.

Brak wynagrodzenia traktowany jest jako wykroczenie i z tego powodu można złożyć pozew do sądu pracy. Droga sądowa to często jedyne rozwiązanie w tej sytuacji. Trzeba działać zdecydowanie i szybko, żeby nie doszło np. do przedawnienia długu.

Według przepisów pracownik może natychmiast rozwiązać umowę o pracę. Wtedy dodatkowo - oprócz zaległej wypłaty - przysługuje mu odszkodowanie. Jego wysokość to całe wynagrodzenie za okres wypowiedzenia. A jeśli umowa była zawarta na czas próbny lub określony, to wysokość odszkodowania wynosi tyle co wynagrodzenie za 2 tygodnie (art. 33 Kodeksu Pracy).