Ustawa o komornikach. Od stycznia 2019 zmiany w prawie komorniczym

Nowa ustawa o komornikach i ustawa o kosztach komorniczych. Co się zmieni?

Zmiany w prawie komorniczym zostały ustalone już w lutym 2018 roku (kiedy prezydent Andrzej Duda podpisał ustawy przygotowane w Ministerstwie Sprawiedliwości), ale wejść w życie mają dopiero z początkiem stycznia 2019. Nowelizacje dotyczą dwóch dokumentów:

1. ustawy o komornikach sądowych,
2. ustawy o kosztach komorniczych.

Te dokumenty mają zastąpić starą ustawę o komornikach sądowych i egzekucji (z 1997 r.). Ustawa ta była nowelizowana już ponad 50 razy, a teraz na jej miejsce “wejdą” dwie wymienione wyżej ustawy.

Wprowadzą istotne zmiany w prawie egzekucyjnym i prawach i obowiązkach komorników. Ich celem jest przede wszystkim zapobieganie nadużyciom w czynnościach komorniczych, bo jak się okazuje jest ich sporo - przez 6 lat liczba wniosków o pociągnięcie komorników do odpowiedzialności dyscyplinarnej wzrosła o 340 proc. Skargi na czynności komornicze nie są rzadkością, ale nowe ustawy mają to zmienić.

Zmiany w egzekucji komorniczej: obowiązek nagrywania czynności komornika

Przedstawiamy najważniejsze zmiany, które wejdą w życie na mocy nowej ustawy o komornikach sądowych:

• zajęcie komornicze - komornik nie będzie mógł dokonać zajęcia majątku, jeśli dostanie od dłużnika dokument, który jednoznacznie przesądzi o tym, że przedmioty interesujące komornika nie należą do danej osoby,
• formularz skargi na czynności komornika - dokument, który dostanie każdy dłużnik postawiony w sytuacji egzekucji komorniczej. Taki dokument ma uprościć ścieżkę zaskarżania czynności komornika,
• obowiązek nagrywania czynności egzekucyjnych - nagranie z terenu ma być zawsze dołączane do akt postępowania w danej sprawie,
• przymusowe otwieranie mieszkania dłużnika - nowe zasady mówią o tym, że ma się odbywać tylko i wyłącznie w obecności policji,
• co może zabrać komornik i rzeczy (ruchomości), których nie może zająć- teraz będzie ich więcej, ponieważ katalog został rozszerzony. O co? O: odkurzacz, kuchenkę, pralkę, lodówkę, stół, krzesła, łóżka,
• uprawnienia nadzorcze i kontrolne Ministerstwa Sprawiedliwości - zostaną zwiększone. Minister z urzędu będzie mógł wszcząć postępowanie administracyjne po to, aby odwołać ze stanowiska komornika, jeśli ten rażąco naruszył prawo,
• kontrola komorników - prezesi sądów będą musieli częściej niż dotychczas kontrolować komorników. Kontrole muszą być przeprowadzane minimum raz na dwa lata,
• rewiry - komornicy zostaną do nich przypisani. Jeśli komornik będzie miał zaległości w sprawach ze swojego rewiru, nie będzie mógł podjąć się nowej sprawy z wyboru wierzyciela,
• składanie oświadczeń majątkowych - komornicy będą musieli składać dokładnie oświadczenia, a poza tym otrzymają ograniczenia w zakresie inwestowania w działalność gospodarczą,
• wiek komornika - minimalny to 28 lat, maksymalny to 65 lat. Ograniczenia wieku wynikają z wymogu posiadania “życiowego doświadczenia”.

Komornicy nie będą mogli też przyjmować nowych spraw, jeśli ich wpływ w danym roku przekroczy 5 tys. Z kolei opłata egzekucyjna stanie się tzw. daniną publiczną, a więc pieniądze trafią do budżetu państwa. Obecnie opłaty egzekucyjne to po prostu dodatkowych dochód komornika.

Ustawa o komornikach sądowych - po co te zmiany?

Nowa ustawa o komornikach sądowych - cele:

• wprowadzenie przejrzystych reguł działalności komorniczej,
• zwiększenie uprawnień nadzorczych i kontrolnych nad komornikami przez Ministerstwo Sprawiedliwości,
• przywrócenie zaufania do komornika (jako zawodu - obecnie jest postrzegany bardzo negatywnie).

Jak zaznaczył Zbigniew Ziobro, Minister Sprawiedliwości i Prokurator Generalny, to wszystko ma na celu zmienić obraz komornika jako bezwzględnej osoby - komornik ma z powrotem kojarzyć się tylko z funkcjonariuszem publicznym.

Ile kosztuje komornik a ile będzie kosztował? Nowe koszty komornicze

Ustawa o kosztach komorniczych reguluje opłaty egzekucyjne. Obecnie komornik ma zostawić na koncie dłużnika 1500 zł - czyli 75 proc. minimalnych zarobków, tak żeby dłużnik miał z czego żyć. I to się nie zmieni. Za to wysokość kosztów komorniczych będzie od stycznia określana konkretną kwotą, a nie wyliczana proporcjonalnie do średniego wynagrodzenia. Egzekutor może też zabrać część mienia dłużnika w celu wystawienia go w licytacji komorniczej. Ponadto komornik może zająć zwrot podatku. Nowe koszty komornicze prezentują się następująco:

• najniższa opłata - 150 zł,
• najwyższa opłata - 50 tys. zł.

Będą zależne m.in. od wysokości długu i nakładu pracy komornika. Jeśli dłużnik udowodni, że to dla niego zbyt duże obciążenie finansowe, to może złożyć do sądu wniosek o obniżenie opłaty. Średnia opłata ma wynosić 10 proc. wartości ściągniętych pieniędzy, ale może być mniejsza:

• może wynosić 5 proc,
• lub 3 proc.

Dłużnik, który spłaci zobowiązanie w ciągu 30 dni od odebrania zawiadomienia o wszczęciu egzekucji zapłaci stawkę 3 proc. Im szybsza spłata długu, tym mniejsza opłata egzekucyjna. Na czym będzie więc zarabiał komornik? Będzie dostawał wynagrodzenie prowizyjne z części pobranych opłat. Im mniej ściągniętych opłat, tym mniejsza wypłata.

Upadłość konsumencka “sposobem” dłużników na egzekucję komorniczą

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej, czyli przeprowadzenie postępowania sądowego zasądzającego o niewypłacalności to sposób dłużników na czynności egzekucyjne. Upadłość konsumencka to jeden ze sposób na oddłużenie - część lub całość długów może zostać w ten sposób umorzona, jeśli dłużnik udowodni, że do niewypłacalności doszło nieumyślnie (np. przez nagła utratę pracy). Konsekwencją ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest brak zdolności kredytowej ( i już wcześniej - wpis do Krajowego Rejestru Dłużników). Postępowanie upadłościowe to też likwidacja części (lub całości - zależnie od sytuacji) majątku dłużnika, a za uzyskane z niego pieniądze częściowo zaspokajane są potrzeby wierzycieli. J

eśli jednak dłużnik ogłosi upadłość, zanim wierzyciele za pomocą komornika upomną się o swoje, to dłużnik staje się oficjalnie niewypłacalny i już nic nie mogą mu zabrać. Dlatego często dłużnicy szybko ogłaszają upadłość, żeby w ten sposób ochronić się przed wizytą komornika (w dużym uproszczeniu). W 2015 zostały znowelizowane przepisy ogłaszania upadłości konsumenckiej.

Obniżono koszty postępowania (do 30 zł) oraz ułatwiono przeprowadzenie postępowania. Jeśli jednak sąd odmówi ogłoszenia upadłości, to dłużnik przed kolejne 10 lat nie może ponownie złożyć takiego wniosku. Dłużnik może też “bronić się” powództwem o zwolnienie spod egzekucji. Czasem dłużnicy decydują się też na wzięcie pożyczki na spłatę komornika.

Ustawa o komornikach - wszystko co trzeba wiedzieć przed styczniem 2019

Co każdy powinien wiedzieć o planowanych zmianach? Zebraliśmy najważniejsze zmiany w jednym miejscu:

• ustawa o komornikach sądowych i egzekucji przestanie działać na rzecz dwóch nowych ustaw: ustawy o komornikach i ustawy o kosztach komorniczych,
• ustawy te wejdą w życie w styczniu 2019 roku,
• ustawy mają przywrócić dobry wizerunek komornika jako funkcjonariusza publicznego,
• czynności komorników będą bardziej przejrzyste i częściej kontrolowane,
• komornicy otrzymają specjalne rewiry działania oraz będa musieli nagrywać czynności prowadzone w terenie, a do mieszkania siłą wejdą tylko w asyście policji.